"Herten in 't Woud" is een 10 delige serie over de genealogie en de geschiedenis van de familie Delahaye (Delahaije, de La Haye, del Haie enz. -er bestaan zo'n 160 verschillende schrijfwijzen van de naam!). De serie is geschreven door Jo Hoen en Régis de la Haye.
Legpenning in 2004 gemaakt door Joost Jeuken voor de familie-vereniging De La Haye. Joost is zelf telg uit deze grote familie.
De penning meet 88x80x12 mm (hxbxd), is in brons gegoten en weegt bijna 500 gram.
Van deze familie en alle families die ermee verbonden zijn is een register van ruim 2400 familienamen samengesteld. Men kan zonder overdrijven stellen dat praktisch alle autochtone Zuid-Limburgers op de een of andere manier, van vaderskant of via moederskant, van Winand delle Haye afstammen.
Van de naam Delahaije bestaan wel 178 verschillende schrijfwijzen, zoals Delahaije, Lahaye, de La Haye, del Haye, Delhaye, Delahije, del Hai, Delahye, de Lahaye , Delahaije, Delahay, delle Haye, zelfs vertaald als Von der Hecken en Vandenhaegen, allemaal terug te vinden in Herten in 't Woud (La Haye=bos niet heg of haag. Vergelijk het met het woord hagepreken).
Het grafkruis van Margarite de Verviers in Mortrier. Zij is overleden ca.1625.
volgende»I. Humblet (Hubert) de Wichampré (Wichampreit, Witseronpreit, delle Haye), geb. ca. 1400, overl. 1476. Landbouwer op het goed La Haye te Julémont.
Humblet delle Haye is tot heden de op papier oudst in rechte lijn getraceerde voorvader van de familie Delahaye. Humblet de Wichampré woonde te La Haye bij Julémont. verder terug blijft een vraagteken vanwege de schaarse bronnen.
Humblet had een dochter (die in 1470 de cijns betaalde namens haar vader) en een zoon: Meeskin. In 1471 betaalde zoon Miskines 'filius Humblet del Hay solvit'.
Tot 1476 komt Humblet voor in de archieven van de pater Carmelieten in Luik, daarna zijn zoon Meesken. Juist door het archief van de Carmelieten in Luik en de betalingen van Cijns weten we toch wel iets van die oudste voorouders.
Oorlogsgeweld bleef Hubert de Wichampré niet bespaard. Tijdens de plundertochten van de Luikenaren in het land van Dalhem, in 1465, werden Herve en Dalhem ingenomen. Overal in het land van Dalhem werden kastelen en boerderijen geplunderd en in brand gestoken. De ontvanger van het land van Dalhem verklaarde in zijn rekening dat hij in Trembleur en in Saint-André niets had kunnen innen, omdat alle boerderijen en schuren platgebrand waren. Tot 1465 oorlogsgeweld in de streek rond Dalhem. Boerderijen geplunderd en in brand gestoken.
Enige jaren nadien begonnen, te samen met paltsgraaf Herman, enkele aanzienlijken van dezelfde streek, niet ver van de stad Luik, en anderzijds ook niet ver van Maastricht, op de plaats genaamd Dalhem een versterkt slot te bouwen. Albert, graaf van Namen, en andere edelen waren van mening, dat dit een daad was tegen de reeds genoemde keizerå, en waren daarover zeer verstoord. Zij grepen naar de wapenen en er werden gevechten geleverd, waarbij vele doden en gewonden vielen. De oorlogswoede brak los, de waanzin groeide, het land ging ten onder, de kerk was in verwarring. Nergens was nog gerechtigheid, overal geweeklaag en ellende. Grijsaards werden in boeien geklonken, hun woningen werden verwoest, noch leeftijd, noch rang werden ontzien.
De naam Meeskin (Mees, Bartholemeus, in het Waals: Bartholet) Meskinus-Meesken- Meeske (vergelijk kleinwoord meiske) is opvallend: een Waal met een Nederlandse vooornaam. Was de moeder (die onbekend is) van over de taalgrens? Contacten over de taalgrens bestonden al en bleven bestaan in de verdere familie.
II. Meeskin (Miskin) delle Haye (del Haye), geb. ca. 1430, overl. ca. 1484. Landbouwer op het goed La Haye te Julémont.
Trouwt ca.1460 te ? met Styne de Mouland (? 1504). Zij kregen 2 zoons: Hubert, die monnik werd in Val-Dieu en Winand onze voorouder: beide geboren tussen 1460 en 1470. Val-Dieu ('Godsdal' dat eerder Duivelsdal heette), lag precies op de grens van Aubel, Charneux, op de grens van hertogdom Limburg en graafschap Dalhem. Het klooster was gesticht in 1216 en bleef bestaan tot 1775 (Franse Revolutie). Het is hersticht in de 19e eeuw.
Vanaf 1477 staat de te betalen cijns op naam van Meeskin. Geeft dat het overlijden van zijn vader Humblet aan? Vanaf 1484 komt de cijns op naam van zijn zoon Winand, de erfgenaam van Meeskin. Geft dat jaar het overlijden van Meeskin aan?
Meeskin boerde goed: erfde van zijn ouders en van zijn broer, de monnik in Val-Dieu. Hij koopt regelmatig gronden of renten: dat wordt voortgezet door zijn zoon Winand en zelfs door zijn kleinzoon Hubert.
Styne hertrouwt in 1487 met Franck genaamd "delle Haye". Franck (had een zeker status) was schepen van Julémont en molenaar te Asse en had 6 kinderen waarvan niet bekend is of ze uit een eerder of een later huwelijk, of uit het huwelijk met Styne de Mouland geboren zijn. Het derde kind, zoon Thiry wordt in een acte de 'broer' van Winand genoemd. Dochter Martinon (1480-1560) trouwt met Winand, zoon van Styne en Meeskin, dus was haar 'stiefbroer'.
III. Winand (Wynant) delle Haye (del Haye, del Haie, del Haix, delle Haie), geb.ca. 1470, overl. vóór 8 maart 1542. Landbouwer op het goed La Haye te Julémont.
Hier komt de naam Winand in de familie, die vernoemd is naar zijn opa van moederszijde (Styne). Deze Winand is de stamvader van een omvangrijk nageslacht met 9 kinderen en zeker 32 kleinkinderen (die bekend zijn).
Hoeve Wichampré. in 1460 treffen we de eerste vermelding van de naam dell Haye aan, bij een ondertekening van W del haye (zie afbeelding hierboven). 1469 staat deze naam voor het eerst op schrijft en is de geboorteactie van de naam Delahaye. Zie de geschreven tekst op de afbeelding hierboven uit het Archief van de Carmelieten in Luik, waar Cijns betaald werd. De Delahaye's waren pachters of halfwin (de helft van de opbrengst was voor de grondeigenaar: soms vrijgestelde delen (fruitbomen), maar er werden ook betalingen in natura gedaan, zoals twee varkens, een kleine koe of 3 rammen.
Winand trouwt ca. 1500 Martinon. Zij kregen 9 kinderen (en 32 kleinkinderen): 5 zonen en 4 dochters: kind 7 Hubert is onze voorouder.
De vier van de vijf zonen (schout en schepen) zijn de stamvaders van de hoofdlinies La Haye, Neuvehaye, Les Neiges en Trembleur. De hoofdlinie Les Neiges is die van ons.
In de hoofdlinie La Neuvehaye komt het oudste familiewapen voor bij Frambach de La Haye, burgemeester van Visé. Op het stahuis dat het uitgehakt in de gevel (zie afbeelding hierboven rechts).
Winand betaalt vanaf 1504 de cijns van Franck, die tussen 1519 en 1536 gronden koopt. In 1540 komt cijns op naam van zijn weduwe Martinon († ca.1560). Martinon koopt ook grond in 1540, 1541, 1542, 1548.
IV. Hubert (Hobier) de La Haye (delle Haye, Delhaye, del Haye, del Haie), geb.ca. 1510/1520, overl. Julémont 1585. Landbouwer op het goed La Haye te Julémont.
Hubert was Schout van Julémont en schout van Wodémont, waaruit we kunnen afleiden dat de Delahaye's een gegoede familie was. Hij trouwt circa 1548 met Maroye Moreau van Melen, dochter van Henri Moreau en ene Maroie NN (waarvan de naam onbekend is).
V. Winand (Wynant) de La Haye des Neiges de Saint-André (de Neiges, delle Haye, de la Haye, de la Haye dit des Dielles, des Dielles, de Saint-André dit delle Haye, de Saint-André (ook Saint-Andrieu), geb. Julémont ca. 1550, overl. Saint-André ca.1600/1605.
Pachter van de Hof van Saint-André. Schepen van Mortier.
Winand trouwt vóór 25 april 1575 met Margarite (de) Vervier, dochter van Jean Vervier dict de Neiges et Mabille Denis Groina. Zij kregen 9 (of 10?) kinderen, waarvan kind 3 Winand (ter onderscheiding de 'emigrant' genoemd) onze volgende voorouder was.
Margarite hertrouwt na de dood van Winand met Servais Hackin de Gobcé, die de nieuwe pachter van de Hof van Saint-André wordt.
Van Margarite de Verviers is het grafkruis bewaard gebleven op het kerkhof van Mortier. Zie afbeelding in de linker kolom hiernaast.
Op de achterzijde van dit grafkruis staat de naam van hun dochter Mabille De La Haye, zus van Winand.