"Herten in 't Woud" is een 10 delige serie over de genealogie en de geschiedenis van de familie Delahaye (Delahaije, de La Haye, del Haie enz. -er bestaan zo'n 160 verschillende schrijfwijzen van de naam!). De serie is geschreven door Jo Hoen en Régis de la Haye.
Legpenning in 2004 gemaakt door Joost Jeuken voor de familie-vereniging De La Haye. Joost is zelf telg uit deze grote familie.
De penning meet 88x80x12 mm (hxbxd), is in brons gegoten en weegt bijna 500 gram.
Van deze familie en alle families die ermee verbonden zijn is een register van ruim 2400 familienamen samengesteld. Men kan zonder overdrijven stellen dat praktisch alle autochtone Zuid-Limburgers op de een of andere manier, van vaderskant of via moederskant, van Winand delle Haye afstammen.
Van de naam Delahaije bestaan wel 178 verschillende schrijfwijzen, zoals Delahaije, Lahaye, de La Haye, del Haye, Delhaye, Delahije, del Hai, Delahye, de Lahaye , Delahaije, Delahay, delle Haye, zelfs vertaald als Von der Hecken en Vandenhaegen, allemaal terug te vinden in Herten in 't Woud (La Haye=bos niet heg of haag. Vergelijk het met het woord hagepreken).
volgende»In 1621, dus in het allerlaatste jaar van zijn aanwezigheid in het stamland van de familie, wordt Winand vermeld als pachter van hof Cortil, gelegen in de parochie Saint-André, in de schepenbank Trembleur, op korte afstand van de hof van Saint-André, waar zijn vader bij zijn leven pachter was. In datzelfde jaar vertrekt Winand over de taalgrens, naar Nederlandstalig gebied. Van Frans naar Nederlands.
Hij ging de taalgrens over, precies wat Albert Delahaye deed om bij de juiste streek van Willibrord c.s. te komen.
Het is niet precies duidelijk waarom Winand de la Haye in 1621 met geheel zijn gezin (zijn jongste zoon Martin was toen 1˝) naar het Land van Valkenburg is getrokken. Men kan veronderstellen dat de nasleep van de moord op Sandre de Neiges in 1606 daar niet vreemd aan is, want een dergelijke criminele gebeurtenis zal in de kleine dorpsgemeenschappen Mortier en Julémont voor heel wat beroering hebben gezorgd. Voor die moord heeft Winand boet moeten doen en de familie van Sandre een ruime financiële genoegdoening moeten betalen.
Door deze moord woont de familie Delahaye sindsdien in Limburg (sic)!
Ruim 20 jaar tevoren, in 1584, vermoordde Winand de la Neuvehaye, achterneef van "onze" Winand, zijn medemens Lynar le Merchier. Ook daar kwam het tot een schikking met de familie van het slachtoffer. Winand moest enige grondrenten overdragen aan Herman, zoon van de vermoorde Lynar, en kon zo zijn misdaad afkopen.Anderzijds kan men opmerken dat in dezelfde periode (ca. 1620) enige families van de tak De La Haye de Trembleur zich in Gulpen vestigden, en dat er in het begin van de zeventiende eeuw meerdere Waalse pachtersfamilies naar het huidige Zuid-Limburg trokken. In dit licht bezien kan men het vertrek van Winand en zijn familie aan economische redenen toeschrijven. Voor deze uitleg pleit ook het feit dat vele "emigranten" uit het Waalse hun leven lang goederen en grondrenten behielden in hun stamland. Er zijn zelfs gevallen bekend van De La Haye's, geboren en getogen in Nederlandstalig gebied, die op hun oude dag nog goederen bleken te bezitten in het stamland van de familie.
Ook Winand de La Haye behield nog lang de banden met zijn geboortestreek: hij komt nog in de plaatselijke archieven van het stamland van de familie voor van 1621 tot 1624, in verband met de betaling van rechten op een perceel gemeentegrond, van 6 grote roeden onder Trembleur; in 1627 en in 1637 koopt hij er nog goederen. Dat zou hij niet gedaan hebben als hij wist dat zijn vertrek definitief was. Hij hoopte zeker nog eens terug te komen naar zijn geboortedorp. In 1642 trouwde hij, na het overlijden van zijn eerste vrouw Catharine de Boisse (zie afbeelding hiernaast), met Catherine de Warrimont (een Waalse) afkomstig uit de buurt van La Haye.