De Kerstvloed of Midwintervloed van 1717: een watersnoodramp in Groningen en Ommelanden met (naar schatting) 2276 doden tot gevolg. Een vergeten ramp die nauwelijks de geschiedenis heeft gehaald, met meer doden dan de watersnoodramp uit 1953.
De ramp twee oorzaken; de slechte staat van de zeedijken en de krachtige noordwesterstorm op Eerste Kerstdag 1717. Deze grote vloed was niet de eerste: de Allerheiligenvloed van 1570 en de Sint Maartensvloed van 1686 waren ook grote overstromingen met veel dodelijke slachtoffers.
De visie van Albert Delahaye.
Net zoals met veel andere plaatsen, wil men de geschiedenis van Groningen laten beginnen met een valse tekst. Dat St. Ludger in het noordwesten van Frankrijk missioneerde en dat zijn missiegebied in Groningen lag, is een fabel. Lees meer over St.Ludger.
Het begint allemaal met de opvatting dat de bisschopszetel van St.Willibrord in Utrecht stond en dat het Noviomagus van Karel de Grote Nijmegen was. Beide uitgangspunten zijn onjuist gebleken, wat door de archeologie onmiskenbaar bevestigd wordt.
In Utrecht is geen spoor gevonden van de aanwezigheid van St.Willibrord in de 7e en 8e eeuw. In Nijmegen is geen spoor gevonden van een Paleis van Karel de Grote dat er in de 8e en 9e eeuw gestaan zou hebben. Ook is in beide steden geen spoor gevonden van bewoning in die perioden of ook maar het minste spoortje van plundering door de Noormannen. Het blijkt één grote mythe te zijn.
En op deze ene mythe is de rest van historische Nederland uit die perioden gebouwd.
|
Wat meent men te weten over Groningen? Waarom staan al die 'Nederlandse' plaatsen alleen maar in Franse oorkonden? Waren het wel Nederlandse plaatsen? Waarom zouden die Franse kroniekschrijvers het verre Groningen vermelden en hun eigen streek onbeschreven laten? Nederland heeft geen enkele tekst van vóór de 10de eeuw. Overigens werd Groningen nooit tot Friesland gerekend, al ligt het vol met plaatsen die een naamgenoot in Frans-Vlaanderen hebben. |
 |
Wat is de waarheid? Zo'n naam komt één keer voor en dan vele eeuwen met geen enkele vermelding. Is het in een oude tekst genoemde Cruoninga wel Groningen? Net als Leeuwarden, Bremen, Hamburg en honderden andere plaatsen in Noord-Nederland en Noord-Duitsland, bestaan er gelijkluidende namen in Frans-Vlaanderen, zoals Lewarde, Brêmes, Hames-Boucres en Groeninghe. De naam Groningen is een migratienaam uit de 11e eeuw. |
In de oudste geschiedenis van Groningen stuiten we op een hardnekkig mythe in de Nederlandse geschiedenis. Er moet vastgesteld worden dat Groningen vanouds onder het bisdom Münster viel en niet onder Utrecht. Wordt deze plaats dan met giften vanuit Utrecht bedoeld? Maar het Utrecht van St.Willibrord heeft nooit bestaan en zal dus ook geen goederen geschonken hebben. Lees meer over Utrecht. Overigens viel Utrecht tot in de 13e eeuw onder het bisdom Keulen. Bewoning en kerkenbouw in Utrecht in de 6e en 7e eeuw kunnen niet aangetoond worden. Archeologisch is er in Utrecht niets aangetoond tussen de Romeinse tijd en de tiende eeuw. De stelling van Albert Delahaye dat het bisdom vóór de tiende eeuw niet bestond lijkt dus nog steeds niet weersproken te kunnen worden. Lees ook onderstaande tekst eens zorgvuldig door. Het hierin genoemde Groninga is beslist niet Groningen, maar het Vlaamse Grenega, ook bekend als Groeninghe. Het is ook de streek waar St.Willibrord missioneerde en de Fresones woonden in het klassieke Frisia, dat Vlaanderen was.
Wat weten we uit andere publicaties?In het Albert Delahaye Bulletin nr. 3 schrijft Ruus van Veen: De legende van Walfridus van Bedum en het ontstaan van de stad Groningen.
Walfridus is een vrij onbekende heilige die rond het jaar 1000 werkzaam was in de omgeving van Groningen. In Groningen zelf was deze zomer bij boekhandel Godert Walter een brochure te koop, waarin de geschiedkundige achtergrond van de Walfriduslegende werd besproken. Deze legende lijkt enkele malen steun te geven aan de opvattingen van Albert Delahaye, zoals aan diens stelling dat plundertochten van Noormannen in ons land nooit plaatsgevonden hebben en dat de Friezen hier in de 10e/11e eeuw nieuwkomers waren. In de brochure is een samenvatting van de legende opgenomen. Daarnaast bevat ze een aantal bewijzen tegen enkele gevestigde opvattingen over het verleden van Groningen, waaronder de theorie dat de stad van oorsprong een Drents dorp was en dat een deel van dat dorp in 1040 door de keizer (Hendrik III) aan de kerk van Utrecht werd geschonken. In werkelijkheid is Groningen van oorsprong een Friese nederzetting en is "de oorkonde van 1040", waarop de zoveel-jarige vieringen van het bestaan van de stad zijn gebaseerd, een vervalsing.
In SEMafoor 13.3 uit 2012 schrijft Gerard Feij het volgende: 'In het boek 'Groningen 1040' is het archeologisch onderzoek beschreven. Ook de resultaten van het archeologisch onderzoek van de fundamenten van de St. Walburgkerk, die naast de St. Martinuskerk stond en in 1627 afgebroken werd, roept vragen op. De in het boek 'Groningen 1040' vermelde dateringen over het ontstaan van de kerken zijn mijns inziens in strijd met de logica. Het boek "Groningen 1040" is slechts een secundaire bron, die gebruikmaakt van de rapportages van Van Giffen en Praamsma in twee delen uit 1973, eerdere minder volledige uitgaven van 1961,1969 en 1970. Archeologen, ook in Groningen, hebben de instelling om datering van relieken te koppelen aan de huidige geschreven geschiedschrijving. Continuïteit van gebeurtenissen wordt daarbij niet of nauwelijks in acht genomen. De St. Walburg in Groningen is in tufsteen gebouwd in het begin van de tiende eeuw, als een kopie van de St. Vitale'.
Ruud van Veen wees in SEMafoor 13.4 ook al op het goochelen met plaatsnamen. Het betrof hier de bespreking van het boekje van E.W.Ooostebrink die de Hunenslag bij Groningen plaatste. Het geheel lijkt gebaseerd te zijn op overeenkomsten in plaatsnamen, zoals Hunen, Hunnen (en Hunebedden?) uit de Heidrikssage. Die Hunen zouden gewoond hebben in de omgeving van Soest (in Duitsland). Oostebrink trekt mijns inziens onterecht de conclusie dat Hlöd uit het zuidoosten kwam en dat Arhemmen dus ten noordwesten van het Hunenland moet liggen. Volgens hem in de buurt van Groningen. Echter, uit de sage blijkt duidelijk dat Arhemmen ten westen van de Hunen lag. En dan nu over het goochelen met plaatsnamen. Oostebrink brengt de naam Arhemmen in verband met de plaatsjes Haren en Hemmen (zuidkant van Groningen). Bewijs? De Handabergen uit de sage "zijn dan uiteraard de Hondsrug" en de naam Dapstade (dat zou de oude naam van Groningen zijn) knoopt hij aan die van het Reitdiep. Het bewijs dat de Heidrekssage in de omgeving van Soest geplaatst moeten worden ontbreekt echter.
IN SEMafoor 10.4 lezen we: 'Na het onderzoeksrapport 'Een terp op de schop. Archeologisch onderzoek naar het Oldehoofsterkerkhof te Leeuwarden verschijnt eind 2009 een publieksboek. In Westerheem van oktober 2009 over dit onderzoek een belangwekkend artikel. Kernkwestie blijkt de hypothese dat de elfde-eeuwse St. Vituskerk een houten voorganger gehad zou moeten hebben, maar daarvan is niets teruggevonden. Op de Oldehoveterp is er in de Romeinse tijd bewoning, daarna enkele eeuwen leegte, en vervolgens kolonisatie door een andere bevolking (geen Romeinse Friezen dus) dan voorheen. De discussie gaat vooral over de datering van een 'menselijke begraving' onder de toren. De C14-datering aarzelt tussen halverwege de zesde eeuw of halverwege de achtste eeuw. Beide dateringen komen dus te vroeg voor de eerste stenen bouwfase van de kerk. Vandaar dus (weer) de hypothese van houten voorgangers'.
In SEMafoor 10.1 schrijft Ruud van Veen een recensie over de nieuwe 'Geschiedenis van Groningen' (3 delen). In het boek blijken echter niet echte kritische geluiden te vinden. Van de ontwikkelingen in het eerste millennium van onze jaartelling wordt het traditionele beeld geschetst van Romeinen die worden opgevolgd door Friezen, Franken en Saksen, Radboud en Aigisl, Willehad en Liudger, Karel de Grote en de Noormannen. Omdat de veronderstelde kerstening in de achtste eeuw toch wel in strijd lijkt met het niet te negeren feit dat het heidendom hier aan het begin van de elfde eeuw nog bloeide, heeft men bedacht dat het christendom eigenlijk in fasen is gekomen. De inspanningen van lieden als Walfridus van Bedum worden "de tweede kersteningsfase" genoemd, hoewel niets er op wijst dat er rond het jaar 1000 ook maar een spoor van een eerdere fase was. Verder wordt nog het begrip "dieptekerstening" gebruikt bij het ontstaan van de eerste kloostergemeenschappen alhier aan het einde van de twaalfde eeuw. De samenstellers van de Geschiedenis van Groningen zijn echter niet blind geweest voor gebreken in het eerste deel. In de slotbeschouwing daarvan schrijft Catrien Santing: "Gezien de algemene historiografische ontwikkelingen van de late twintigste eeuw is voor de Groningse Middeleeuwen de historische geografie opvallend afwezig". Wie niet speciaal in de noordelijke provincie maar wel in de vroege geschiedenis van Nederland is geïnteresseerd moet zich van de aanschaf van het eerste deel niet laten weerhouden door het feit dat er 'Groningen' in de titel staat. Voor de liefhebbers van de geschiedenis van Stad en Ommeland is Geschiedenis van Groningen net zo verplicht als de Bijbel voor een christen. Wel moet de lezer bedenken dat sommigen er, net zoals bij de Bijbel, veel ontmythologiseerwerk aan zouden willen verrichten. De oudste geschiedenis van de stad en de provincie heeft zich misschien voltrokken zoals de heren Groenendijk, Van Schaïk en Nip hebben geschetst, maar misschien ook niet.
|
Een andere mythe uit het noorden. De Friezenkerk in Rome heeft, anders dan de naam doet vermoeden, niets met Nederlands Friesland te maken. De kerk is gesticht vanuit de 'schola Frisonum'. Schola betekent niet school, maar kolonie. De kolonie van Fresones waren pelgrims die uit Vlaanderen kwamen, uit het oude Frisia. Dat de kerk nu geclaimd wordt als 'vanouds Fries bezit' is dezelfde mythe als die van Bonifatius die in Dokkum vermoord zou zijn (niet door de Friezen, maar de Groningers zouden dat gedaan hebben, beweert men in Dokkum). Met de in de oudste akten uit de 9e eeuw als 'Friesche ridders' voorgestelde Ilderado de Groninga, Leomot de Stavera en Celdui ancilla de Slinga, wordt de klassieke fout gemaakt deze te identificeren met de plaatsen Groningen, Staveren en Stellinga. Het is chronologisch onmogelijk de plaatsnamen Groningen en het uitzonderlijke Slinga, om van Staveren maar te zwijgen, hiermee te identificeren. Deze plaatsen bestonden niet in de 9e eeuw. Het gaat hierbij om de Vlaamse plaatsen Grenega (ook bekend als Groeninghe), Stauria (Estaires) en om de "Sliviacas oras" (de Slavische kust) boven Boulogne-sur-Mer. Een relict van de naam is bewaard gebleven in de plaatsnaam Saint-Martin-des-Sclives, een oud dorpje bij Sangatte. Deze naam is gedoubleerd naar Schleswig in Duitsland. Ja, als je alles tot op de bodem uitzoekt, zijn de deplacements historiques (zie daar) frappant. Vergelijk hier ook even Groeninghe met Groningen en Lewarde met Leeuwarden! In heel (West-)Friesland en Groningen zijn meer dan 300 plaatsen te vinden die een gelijknamig broertje of zusje hebben in Frans-Vlaanderen. De hele lijst vindt U in de Ware Kijk Op p.443-p.465. Naast plaatsen met exact dezelfde naam, zijn er ook veel plaatsen die onder invloed van de taal wel een wijziging in schrijfwijze hebben ondergaan, maar qua uitspraak of betekenis hetzelfde zijn. |