Terug naar de beginpagina. | Naar het overzicht in het kort. |
Traiectum = Utrecht Tournehem.
Tussen 250 en 950 ontbreekt elke bewoning in Utrecht. Geen enkele van de kenmerken van Trajectum die hiernaast genoemd worden, is op het Nederlandse Utrecht van toepassing. Aan de mogelijke loop van de Rijn en Vecht door en om de stad Utrecht zijn reeds enige soms onderling geheel afwijkende veronderstellingen gemaakt. Het Romeinse castellum zou dan ook aan de Vecht en niet aan de Rijn gelegen hebben. Het castellum Fectio lag dus niet aan de Vecht en het castellum Traiectum niet aan de Rijn. (Bron: Jaarboek Oud-Utrecht 1971 en 1975). Het is dan ook nog steeds niet bekend waar in Utrecht die 'trajectum - oversteekplaats' lag. Het is in Nederland ook altijd een raadsel gebleven waar het machtige volk der Friezen woonde en gebleven is. Voor bevindingen van andere historici zie bij St.Willibrord en Utrecht. ![]() Buste van St.Willibrord met reliekschrijn in de kerk van Gravelines (France). De kerk van Gravelines draagt nog steeds het patronaat van St.Willibrord, evenals de kerk van het nabijgelegen Bourbourg. Hoe komt het patronaat van de 'Bisschop van Friesland' daar in Frans-Vlaanderen terecht? Eenvoudig! Omdat het Frisia van St.Willibrord in Vlaanderen lag! In het Nederlandse Friesland draagt geen enkele kerk vanouds het patronaat van St.Willibrord. In Vlaanderen meerdere. Zelfs een heel dorp is naar hem genoemd: Clemskerke. Traject-um = traject-hem, de route langs en door de Hem, de naam van de rivier die langs Tournehem stroomt. Nu een eenvoudige beek, tijdens de transgressies uiteraard breder en onstuimiger. Bovendien ging de 'oversteek' door de Hem ook ergens naar toe, namelijk naar de kust aan het Kanaal, waar de korste oversteek naar Engeland lag. In Utrecht is van een 'oversteekplaats' geen enkele sprake. Waar ging deze dan naar toe? Naar het niet overwonnen vijandelijke noorden van Nederland? Wat was daar voor de Romeinen te halen? Immers Romeins Trajectum en het Trajectum van St.Willibrord waren dezelfde plaats, daar is iedereen het wel over eens. Het "tour" uit Tournehem wordt etymologisch meestal 'vertaald' met 'toren', maar kan ook 'reis', 'trip' of 'weg' betekenen. Denk aan 'tourisme' en de "Tour de France" en het Franse "durent le traject" wat "op weg" betekent. Tournehem is dus letterlijke hetzelfde als Traject-hem ofwel Trajectum. |
![]() Plaatsen en bezittingen van het bisdom Trajectum (kaart deel II) worden door Blok c.s. in het transgressiegebied van Nederland gelegd, 4 tot 7 meter onder water. Is het vreemd dat die plaatsen in Nederland nergens teruggevonden werden? Men verzweeg ze gemakshalve maar. Waar lag Kennehem in de Betuwe? Waar rond Utrecht lag Luona, Anansati of Hesola? Waar lag Hugomerthi, Husidina of Leomeriche? Waar bij Utrecht lag Ductinghem, Theodon of Hukilheim? Al deze plaatsen zijn rondom Tournehem terug te vinden (zie kaart deel I). ![]() Tournehem-sur-la-Hem: Vue générale. Kenmerken van Trajectum. In de schriftelijke bronnen worden verschillende kenmerken van het Trajectum van St.Willibrord genoemd. Voor elk kenmerk zijn uiteraard klassieke en authentieke teksten beschikbaar, waarin het bedoelde kenmerk genoemd wordt. Voor de volledige teksten verwijs ik naar de vele publicaties van Albert Delahaye.
![]() Delahaye wijst Tournehem aan als de plaats van het Trajectum van St.Willibrord. Tournehem voldoet echter niet aan alle kenmerken die men aan een Trajectum-kandidaat kan stellen: het ligt dan wel aan een rivier, maar heeft niet zo'n geschikte plaats voor een tol. Het ligt ook niet op de (rivier)route van Frisia over Dorestad (Doornik? zie de opvatting van Joep Rozemeyer) naar Francia. Op een vraag aan A.Delahaye of hij, behalve Tournehem, nog een ander Trajectum in Noord-Frankrijk kende, antwoorde hij: "Ja zeker, TrithSt.Léger bij Valenciennes was vroeger een Trajectum". En hij staafde dit met een etymologisch woordenboek van de Franse plaatsnamen: bij TRITH is te lezen: afkomstig van TREHET, van TRAJECTUM! Trith-St.Léger ligt nu precies op de plaats waar men het Trajectum van St.Willibrord zou kunnen wensen: aan de Schelde, de hoofdverkeersader in dit deel van het Franken Rijk naar Frisia; in het taalgrensgebied: tussen het Frankisch Centrum en Doornik; liggend tussen de bisdommen Terwaan en Kamerijk. Het ligt op de simpelste weg vanuit Engeland naar Francia; ook de reis van Acca naar Rome verloopt heel direct via de Schelde, en daarna vanaf Kamerijk over land naar Langres, het Rhône-dal en de Alpen. Ook zou Trith een goede uitvalsbasis voor St.Amandus geweest zijn: hij hoefde de Schelde slechts af te varen om St.Amand-les-Eaux, St.Amandsberg en St.Amands te bereiken. Ook de beschrijving dat hij werkte in het land van de Scarpe en de Schelde klopt precies. St.Amandus was bisschop van Trajectum. Aangenomen wordt dat daarmee Maastricht bedoeld is. Was dat wel Maastricht? Trith-St.Léger ligt eigenlijk veel meer voor de hand als bisschopsplaats voor St.Amandus, gezien de bovenstaande gegevens. Wat moest St.Amandus helemaal in Maastricht? Daar waren zeker geen Friezen te bekeren. Nergens ook staat vermeld dat het om Trajectum-ad-Mosam gaat. Lees meer bij St.Amandus. Trajectum= doorwaadbare plaats. In Utrecht is het in de Romeinse tijd de vraag "Waar naar toe?" Naar de vijand? Maar ten noorden van de Rijngrens woonden geen volkeren in Nederland (zie Byvanck en Van Es). Waar liep de zogenaamde weg vanaf die doorwaadbare plaats dan naar toe? In Utrecht liep ook geen weg, tenminste die is nooit gevonden, evenmin als die "doorwaadbare plaats". Van Romeins Utrecht is onweerlegbaar vastgesteld dat het de naam Albiobola gedragen heeft. Daarmee wordt de hele Nederlandse traditie in één klap van tafel geveegd, inclusief het Trajectum van St.Willibrord en het Noviomagus van Karel de Grote. Trajectum lag in Gallië. Algemeen wordt aangenomen dat het Trajectum van St.Willibrord het Traiecto van het reisboek van Antoninus (het Itinerarium Antonini) is. Dit Traiecto wordt genoemd in samenhang met veel plaatsen in Noord-Frankrijk, waarvan onomstotelijk is bewezen dat het hier handelt om de Noord-Franse plaats Tournehem-sur-la-Hem. Het Itinerarium Antonini plaats Trajectum tussen Albanianis (Alembon- 37 km) en Manaricium (Merville- 55 km). Manaricium ligt volgens Antonini op 24 km van Castellum Menapiorum (Cassel), 59 km van Turnacum (Doornik) en op 39 km van Nemetacum (Arras). Daarmee is definitief bepaald dat Trajectum in Noord-Frankrijk lag en nooit Utrecht geweest kan zijn. ![]() Oversteekplaats door de Hem bij Tournehem. Precies hier liep ook La Leulène, de weg van Engeland naar Rome. die ondanks de bebouwing nog steeds bestaat en gebruikt wordt! ![]() Het grote probleem bij het reizen in de Middeleeuwen was het oversteken van rivieren. Van Calais naar Peronne hoeft men slechts één rivier over te steken: de Hem. Daar lag dus hét Trajectum, waarna men onbekommerd kon doorreizen naar Noyon, Laon of Reims, waar men de rivieren kon oversteken omdat daar een Romeinse brug lag. Hieronder foto's van Tournehem-sur-la-Hem: vue générale en aan de rivier de Hem. |