Kampinga, Herman, historicus (Wildervank 11-6-1887 - Rheden 25-10-1968). Kampinga kwam uit een Groningse onderwijzersfamilie. Evenals zijn vader waren zijn grootvader en overgrootvader schoolhoofd (te Eelde). Hij bezocht de HBS in Veendam en na het staatsexamen in 1907 ging hij in Groningen studeren. Daar volgde hij de colleges van J. Huizinga, die de ijverige student spoedig opmerkte. Toen Kampinga in 1912 afstudeerde nam Huizinga hem als zijn derde promovendus aan. Hij promoveerde cum laude in Leiden op het proefschrift De opvattingen over onze oudere vaderlandsche geschiedenis bij de Hollandsche historici der XVIe en XVIIe eeuw ('s-Gravenhage, 1917; ongew. herdr. van oorspr. uitg. Utrecht, 1980).
Na tot dusverre studie en promotie op eigen kosten te hebben volbracht begon hij als leraar in Appingedam. In 1922 werd hij benoemd aan de gemeentelijke HBS te Arnhem, waar hij tot zijn pensionering in 1952 is gebleven. Het onderwijs heeft hem totaal in beslag genomen, al behield hij grote belangstelling voor het vak. Kampinga was tevreden met zijn leraarschap, zozeer zelfs dat hij na zijn pensionering nog verbonden bleef aan het avondlyceum. Dezelfde kwaliteiten die in zijn werk waar te nemen zijn, namelijk systematiek en schematisch denken, kwamen ook in zijn onderwijs tot uiting, wat, al was hij een goed verteller, door zo'n aanpak een saaie indruk kon wekken.
Kampinga's dissertatie is een pionierswerk op het terrein van de geschiedenis van de Nederlandse geschiedschrijving. Hij was de eerste die niet slechts één figuur besprak, maar zich een globaal beeld trachtte te vormen van een langere periode. Voorafgegaan door een lijst met gegevens betreffende meer dan zestig auteurs bracht hij een analyse van hun visie op het nationale verleden, zoals die met name tot uiting kwam in de groei van de zg. Bataafse mythe van het vroeg zestiende-eeuwse begin tot ongeveer 1685.
Al zijn sommige van zijn opmerkingen omtrent het karakter van de humanistische geschiedschrijving en aangaande de ontwikkeling van de historische wetenschap in de zeventiende eeuw achterhaald, toch is zijn boek nog steeds het enige beschikbare 'handboek' op dit gebied voor Nederland.
De Fundamentele verwarring bestaat uit de vraag of Noviomagus uit de klassieke teksten Nijmegen is of Noyon. Het kernpunt waar alles mee begon en waar alles om draait is deze hier genoemde fundamentele verwarring. Deze kwestie ligt aan de grondslag van talloze andere opvattingen, zoals de verwarring rond Trajectum: was het Utrecht of was het Tournehem en Dockynchirica, was dat Dokkum of Duinkerke? Immers als Nijmegen fout is, is de Betuwe ook niet het land van de Bataven en is Utrecht ook niet de bisschopszetel van Willibrord en werd Bonifatius niet in Dokkum vermoord. Dat gebeurde allemaal in Noord-Frankrijk! |
Omstreeks 1500 bespeuren we in de Nederlanden verschijnselen, die er op wijzen, dat het humanisme bij onze geschiedschrijvers zijn intocht heeft gedaan. Er komt meer belangstelling voor het verleden van ons land. Grote namen zijn er voor de Nederlandsche geschiedschrijving in die tijd niet aan te wijzen. Het zijn allen sterren van de tweede of derde grootte die onze geschiedschrijving gaan bepalen, zoals Aurelius, Gerardus Noviomagus, Snoy, Heda, Hadrianus Barlandus, Petrus Montanus en Martinus Dorpius. Hun geschriften zijn vaak broksgewijze overgeleverd. Wanneer we Heda voorlopig buiten beschouwing laten, hebben we slechts van één van hen een volledige vaderlandse geschiedenis, namelijk van Reinier Snoy (zie afbeelding rechts), die een historiewerk schreef van de vroegste tijden tot aan zijn tijd.
Toch hebben ook enkele grote namen zich bezig gehouden met het beschrijven van de vaderlandse geschiedenis, zoals Guillaume (Willem) Groen van Prinsterer (1801 - 1876: afbeelding links). Hij was kabinetssecretaris (1829-1836), lid van de Kamer van Grondwetsherziening (1840: onder Thorbecke) en lid van de Tweede Kamer (1849-1857, 1862-1866) en gold als grondlegger van de protestants-christelijke politiek. Groen van Prinsterer is ontegenzeggelijk een eminent en veelzijdig geleerde geweest. Hij was dan ook een man van enig statuur en grote invloed, zeker middels zijn talloze publicaties.De voorkeur van Groen van Prinsterer voor de geschiedenisstudie was prof. Kemper niet ontgaan, die zich meermalen een vaderlijke vriend voor Groen had betoond. Deze hoogleraar had Groen, toen deze nog student was, reeds voor het doceren van de geschiedenis te Leiden bestemd. In zijn Handboek der Geschiedenis van het vaderland werden alle oude opvattingen nog eens herhaald en middels de schoolboekjes er bij de jeugd ingestampt.
Voor onze studie gaat het vooral om het door Groen genoemde Eerste Tijdperk. Daar komen, voortburdurend op voorgangers, de volgende (traditionele) onderwerpen aan bod.
- Omstreeks het begin onzer jaartelling is Nederland gedeeltelijk door de Batavieren bewoond;
De BATAVIEREN waren een uit Duitschland verdreven volksstam. Woeste afgodendienaars, kenden zij geen hooger geluk of roem dan het oorlogvoeren; eerst tegen de Romeinen, tot behoud van onaf'hankeljjkheid : daarna, ter handhaving van deze trotsche meesters in hun uuregtmatige en wreede heerschappij. Lees meer over de ware geschiedenis van de Bataven.
- Daarna is het door menigvuldige volksstammen overstroomd, die meestendeels verder afgezakt zijn;
In de vijfde eeuw, en reeds vroeger, werd het gebied der Romeinen door uit het Noorden opgedaagde volksstammen, uitvoerders der gerigten Gods, bedreigd, aangetast, ingenomen, overheerd. Dit was het lot ook der Nederlanden; zelfs de naam der Batavieren ging in den naam der FRANKEN en der FRIEZEN te niet. Lees meer over de ware geschiedenis van de Friezen en van de Saksen.
- Het Evangelie is er reeds vroeg verkondigd; Christelijke Zendelingen kwamen reeds in de achtste eeuw, "mannen vol des geloofs en des Heiligen Geestes, en die hunne zielen overgegeven hadden voor den naam van onzen HEER JEZUS Christus." Willebrord en Bonifacius zijn, door ijver en zelfopoffering, bekend. Zoo ging in de Nederlanden het licht op voor het volk dat in de duisternis wandelde en woonde in een land der schaduwe des doods. Het Evangelie, dat alleen wijs kan maken tot zaligheid, heeft ook de beloften des tegenwoordigen levens. De prediking van boete en bekeering had weldadigen invloed op zamenleving en maatschappij. Door geloof en liefde werd, in den woesten akker, het zaad van beschaving, vrijheid en volksgeluk gelegd. Lees meer over de ware geschiedenis van Willibrord, van Bonifatius en over de andere Predikers.
- In de laatste eeuwen heeft het gestaan onder gezag en invloed van de Frankische en Duitsche Keizers.
De Nederlanden stonden, doorgaans en grootendeels, wel niet onder regelmatig bestuur, maar onder gezag of invloed der Frankische en Duitsche Vorsten. Na de krachtige regering van Keizer Karel den Groote, werden zij door invallen der NOORMANNEN en DEENEN verontrust en geteisterd. Aanzienlijke Edelen, met uitgestrekte grondbezittingen begiftigd, werden door de Keizers met de verdediging der Landen belast; aldus is de Regering der GRAVEN en HERTOGEN ontstaan. Lees meer over de ware geschiedenis van Karel de Grote, van de Noormannen en de Graven van Holland.
We gaan hier verder niet op in, aangezien die onderwerpen elders voldoende behandeld worden. Klik op de LINK. Aan de tekst en omschrijvingen is duidelijk te merken dat Groen van Printerer meer een dominee was dan een geschiedkundige. Deze indeling en inhoud vormt nog steeds de 'vaderlandse' geschiedenis, zoals in de Canon van Nederland en in Het Verhaal van Nederland gepresenteerd, al komen er wel kleinere en enkele grot barsten in.
Vanaf het begin is er steeds de nodige kritiek en discussie geweest over het werk van de verschillende historieschrijvers, waar denigrerende opmerkingen meer regel dat uitzondering waren. Behalve de connecties met Franse, Engelse en Italiaanse geleerden, hebben vooral de Duitsers invloed uitgeoefend op onze historieschrijvers van die dagen, een invloed die we duidelijk kunnen waarnemen in hun werken. Juist het Germaans verwantschapsgevoel drong hen er toe één lijn te trekken met hun oostelijke collega's, waar het gold zich te verzetten tegen de aanmatigende trots der Italianen. Dat blind varen op de Duitse historici en de Monumenta Germaniae Historica gebeurt heden nog steeds, wat tot gevolg had dat in het Bronnenboek van Nijmegen er een Franse bisschop opduikt als bisschop van Nijmegen.
Herman Kampinga (1887-1968) heeft in zijn boek "De opvattingen over onze oudere Vaderlandsche Geschiedenis, bij de Hollandsche historici der XVIe en XVIIe eeuw" uitvoerig beschreven wat de opvattingen in de 16de tot in de 19de eeuw waren. Steeds blijkt dat allerlei 'zekerheden' helemaal niet zo zeker waren.
In de negentiende-eeuwse kwam een afkeer van die anti-oranje gezinde politieke beweging tot uiting. Ook het toenmalige onbegrip van historisch Nederland voor de functie van een niet puur op feiten gebaseerd beeld van het verleden speelde een rol. Met meer nuances behandelde de Groningse historicus Herman Kampinga in 1917 de kijk van de Hollandse geschiedschrijvers uit de zestiende en zeventiende eeuw op de Romeinse tijd en middeleeuwen in Nederland.
Zijn proefschrift, waar de promotor Johan Huizinga niet in alle opzichten tevreden over was, is tot op heden nog een van de weinige breder opgezette historiografische studies waarover wij voor die periode beschikken. Toch kon ook Kampinga in zijn systematisch opgezette boek, dat duidelijk inspiratie ontleende aan het in 1911 verschenen werk over de geschiedschrijving van Eduard Fueter, niet altijd zijn verbazing verbergen over de soms wonderlijke wegen die gedurende de zoektocht naar het verleden in de vroegmoderne tijd werden ingeslagen. Het verbinden van plaats- of volksnamen met de figuur van een legendarische stichter of held waaruit een heel verhaal over het verleden werd afgeleid was voor hem een 'woekerplant'.
En het beeld van de Bataven en hun bestuur kenschetste hij als 'een caricatuur van den werkelijken toestand'. Terwijl hij trefzeker de aanleiding voor de vertekening van het oudste verleden vond in de nieuwe politieke situatie van het zeventiende-eeuwse Nederland was zijn conclusie—in het voetspoor van Fruin snel. Niemand durfde volgens Kampinga meer van de opvatting af te wijken dat deze staat nooit van buitenlandse machten afhankelijk was geweest en altijd een eigen souvereine regering van Staten had bezeten:'Zoo werd de vaderlandsche geschiedschrijving in een dwangbuis gestoken; er ontstond een officieële geschiedbeschouwing, waaraan men, gelijk een dogma, zich streng had te houden'.
Er is ook in de huidige literatuur nogal vaak sprake van 'waarschijnlijk', wat niets anders betekent dan dat het naar de schijn waar zou zijn geweest, anders gezegd: of het waar is, is maar schijn, met de nadruk op schijn. Het is navrant te lezen wat Kampinga schrijft over onze historieschrijvers uit het verleden. Blijkbaar hebben historici als Hugenholtz, Stolte, Blok en Bogaers dit nooit gelezen of nooit geweten. Immers dan zouden zij nooit die felle kritiek op Albert Delahaye hebben gehad, die de fabelschrijvers uit het verleden, net als Kampinga dat constateerde, ook ontmaskerde. Vooral voor Hugenholtz is dat een schromelijke tekortkoming, die zich immers gespecialiseerd had in Johannes à Leydis. "We hebben een sterke traditie sinds de Romeinen in handen", zoals de stellige overtuiging van prof.dr. F.W.N. Hugenholtz klonk. Het bleek niet over een sterke traditie te gaan sinds de Romeinen, maar een die pas sinds de 16e eeuw langzaam ontstond! En dat zal Hugenholtz als opgeleid historicus toch geweten moeten hebben. Of was die universitaire opleiding zo ondermaats dat twijfel en afwijkende opvattingen niet onderwezen werden, niet onderwezen konden worden? Dat bleek wel toen de boeken van Albert Delahaye door prof.Hugenholtz en prof.H.Stolte op de universiteiten verboden werden.
De visie van Albert Delahaye.
Albert Delahaye is vanaf het begin van zijn onderzoek meerdere malen op ongerijmde historische opvattingen gestuit. Daarbij bleek dat veel van die opvattingen teruggingen op de mening van historici uit de 16de en 17de eeuw. Die bleken nadien nog nauwelijks verder onderzocht te zijn op waarheid en mythe. Ze stonden vast als een huis en bleken in beton gegoten. Echter bij soms eenvoudige onderzoek bleek dat het geen beton was waarin die opvattingen gegoten bleken, maar drijfzand. Zo bleek nog nooit met feiten bewezen dat Karel de Grote een palts in Nijmegen heeft gehad. Ook later bleek dat er archeologisch nooit iets van gevonden was. En toen Nijmegen viel, gingen ook andere historische tradities, die juist op dat Paleis in Nijmegen waren gebaseerd, ten onder.
De historische kennis van de zogenoemde moderne vakmensen bestaat uit naschrijverij van de 16e en de 17e eeuwse fabelschrijvers, zelden uit eigen onderzoek. Veel teksten die Albert Delahaye op tafel legde kenden ze niet en hadden ze nog nooit gezien. En dan gaan ze een archivaris die deze teksten opspoorde, vertellen hoe die gelezen moeten worden? Dan blijkt duidelijk dat de klassieke schrijvers Frisia en het land van de Bataven in (Frans-)Vlaanderen plaatsten en helemaal niet in Nederland.
|
Vragen.... De opvattingen van de Vaderlandse historici roepen nogal wat vragen op, die zij zichzelf en elkaar terecht stelden. Veel vragen komen voort uit het totaal onbekend zijn van de voorgeschiedenis van Nederland, waarbij vooral Holland en Zeeland als Nederland opgevat werd. Daar werden aanvankelijk ook de Bataven geplaatst. Pas veel later kwam de Betuwe in beeld, welke traditie tot heden gehandhaafd is, ook al zijn er geen bewijzen voor te vinden. |
 |
....en antwoorden. De antwoorden op die vragen waren niet altijd eenduidig. Daarover bestonden vanaf het begin soms heftige discussies tussen de historici, waarbij vaak het antwoord van de meest gezaghebbende historicus de doorslag gaf en als traditie de geschiedenis is ingegaan. Maar veel van die aangenomen traditionele opvattingen kwamen later weer ter discussie te staan. Discussies die tot de dag van vandaag voortduren. |
Wat weten we over de opvattingen van de Vaderlandse Historici uit de 16de en 17de eeuw?
De historici, te minste zij die zich ermee bezig hielden vaak geestelijken en advocaten die wat Latijn kenden, stelde terecht vele vragen waaruit steeds bleek dat ze er geen weet van hadden. Over ongeveer alles bestond onenigheid. Alleen de aanwezigheid van de Friezen in 'Vrieslandt' was een zekerheid voor iedereen. Het was en is nog steeds het grootste en meest hardnekkige misverstand in de vaderlandse geschiedenis. Van het klassieke Frisia in Vlaanderen had men nog geen weet. Ook tegenwoordige historici leiden aan dit gemis. Lees meer over de Friezen.
- De eerste taak onzer historici was nu om uit te vinden, waar al die volken in de Romeinse tijd gewoond hadden?. Over de meerdere hypotheses welke er gesteld zijn met betrekking tot de voornaamste der genoemde volken: de Bataven, was men het niet eens over de juiste begrenzing van hun woongebied. Dat de Bataven in Nederland geplaatst werden had alles te maken met de klassieke schrijvers Caesar, Tacitus, Strabo en Plinius die de Bataven plaatsen tussen de Rijn en Waal van de splitsing der rivieren tot aan de zee. Lees meer over de Renus en over de Waal.
- Omstreeks 1515 blijkt er een kwestie te zijn over de juiste ligging van Batavia zoals men het Insula Batavorum noemde. In 1504 was er een uitlating van Petrus Montanus (Piet van de Berg: 1468-1507) die de Bataven in Holland plaatste, maar ook in Zeeland.
Cornelius Aurelius (Kees van Gouda: ca.1460-1531) plaatst de Bataven ook in Holland, maar wel in het tegenwoordige Zuid-Holland.
Dit in tegenstelling tot Gerardus Geldenhauer (geboren in Nijmegen in 1482-1542, bijnaam: Noviomagus) die de Bataven in Gelderland plaatste. De reactie daarop liet niet lang op zich wachten. Het is de wederzijdsche naijver en vijandschap tusschen Holland en Gelre die zich aldus manifesteert. "Men kon niet dulden, dat een Gelderschman zich de eer aanmatigde onder de nakomelingen der Bataven gerekend te worden." Daarna werd het 'compromis' dat "Batavia" zich uitstrekte over (Zuid-)Holland en een deel van Gelderland. Maar volgens Aurelius liep de oostgrens van Batavia van Gorkum tot Wijk-bij-Duurstede. Het is duidelijk, dat bij deze "contentio" niet zuiver de wetenschappelijke belangen tot uiting komen, maar het slechts ging om vooral de roemruchte Bataven als de eigen voorouders te zien. In het gewone spraakgebruik werd het er goed ingeprent en was voortaan "Batavi" de Latijnse naam voor "Hollanders". Philippus Cluverius (1580-1622) zegt dat velen zich schuldig hebben gemaakt aan een grove dwaling door het Eiland der Batavieren tot de IJsel en Drususgracht, Zuiderzee en 't Vlie te laten uitstrekken. Van hem zijn de namen: "Oud-Batavia", "Batavia Vetus" (tusschen Maas en Rijn) en "Nieuw-Batavia" of "Batavia Pliniana" (tusschen Maas en IJsel), aldus geheeten, omdat Plinius (met Pomponius Mela, het eerst de derde Rijnmond Flevum noemt. Zo viel ongeveer half Nederland onder Batavia. Cluverius bewijst dat de Bataven Germanen waren, die op Gallische bodem woonden. Simon van Leeuwen (1626-1682) plaatst "het Batavise Eyland, de Betuwe genomt, .... ende wederom tussen de selve Betuwe en het Rijk Nimwegen". Met de twee laatsten zijn we in de 17de eeuw aanbeland. Men nkwam uiteindelijk tot de consensus dat de Bataven in de Betuwe of Batua woonden, op grond van de overeenkomst van de 'B', 'a' en de 't', ook al vond men er geen enkele van de 130 plaatsen die de abdij van Lorsch er bezat.
Hieronder zijn de hierboven genoemde historieschijvers afgebeeld.
Johannes à Leydis
- 'Wanneer en hoe hebben we ons de opkomst (of, zoals men zeide, de "instelling") der hollandsche graven te denken?'
- De 'traditie' blijkt helemaal niet zo eenstemmig te zijn geweest als het traditioneel wordt voorgesteld. De 'traditie' begint met Melis Stoke (ca. 1235 - ca. 1305) en zijn hof-rijmkroniek die uitgaat van vier vervalste koningsoorkonden. Vanaf het begin proberen de kroniekschrijver ter beantwoording van de hierboven gestelde vraag met steeds diezelfde vier oorkonden, het antwoord te vinden voor de oudste geschiedenis van het graafschap Holland. Deze vier vervalste oorkonden vormen nog steeds het enige karige materiaal -door niets met gegevens van elders bevestigt - om de geschiedenis van de eerste graven aan te tonen. Het aldus geweven spinrag wordt telkens op grond van dezelfde vier bronnen, maar dan anders uitgelegd, aangehaald vooral om er nieuwe hersenspinsels aan toe toevoegen.
- De Zeeuwse historieschrijver Jacob Eyndius (Jacob van den Eynde, 1575-1614) durfde als eerste de vroegste geschiedenis van de graven van Holland in twijfel durfde te trekken - volgens Herman Kampinga een 'noodlottige dwaling', maar hij weerlegt niets. Aan de hand van de vier zogenaamde koningsoorkonden of 'instellingsoorkonden' plaatste hij geheel terecht buiten Holland. Hij wantrouwde de Egmondse bronnen grondig en stelde de monniken aansprakelijk voor het geknoei. Anders dan van de monniken van Echternach (zie daar) hebben de Egmondse monniken nooit met echte of vervalste pauselijke bullen eigendommen verworven. Geheel juist stelt hij op grond van documentatie vast dat de eerste 'Hollandse' graven zich te Gent bevonden en aldaar nooit of te nimmer in verband met Holland worden genoemd. Pas Dirk IV was de eerste aantoonbare Hollandse graaf was die zijn kleinzoon Floris II de Vette laat optreden als eerste graaf van Holland en wel in Dordrecht.
- Zet je alles netjes op een rij (met bronnen) dan blijkt de geschiedenis van de 'Hollandse' graven te beginnen in Vlaanderen en wel in het oude Frisia. De Vlaamse historicus Jacobus Meyerus (1491-1552, Jacob de Meyere, bijnaam Balliolanus) had oorkonden gevonden die getuigden van de betrekkingen van de eerste graven met Gent. Eyndius oordeelde op grond hiervan dat de in dit verband genoemde Dirken (1 t/m 3) en daarvoor Arnulf hun terrein van werkzaamheid slechts in Vlaanderen hadden en dat hun aanwezigheid van graven van Holland en Zeeland slechts een uitvinding was van de bedriegelijke Egmondsche monniken. Analyse van zijn werk toont aan dat hij een gezonde kritische geest hanteerde, die vernieuwend werkte. Vergelijking met contemporaine geschriften tonen aan in welke grote mate hij legenden en fantasie achter zich had gelaten, om kritische geschiedkunde te bedrijven. Alle historici die hem opvolgden zijn, tot ver in de achttiende eeuw aan hem schatplichtig gebleven. Als eerste 'moderne' historicus werd hem dan ook de naam van 'Vader van de Vlaamse geschiedschrijvers' opgespeld. Jacob de Meyere, priester en historicus werkzaam in Brugge stond bekend om zijn kritische historische methode en fabels en mythen moesten er bij de geleerde kapelaan aan geloven. In 1531 verschenen de Flandricarum rerum TOM X. Daaruit blijkt dat hij het belang inzag van het gebruik van de meest verscheidene bronnen. In de volgende jaren gaf hij een aantal bronnen uit, enige gedichten en Compendium Chronicorum (1538), een geschiedenis van Vlaanderen tot 1278. Het vervolg (tot 1477), de Annales Flandriae. werd door zijn neef Anton de Meyere bezorgd onder de titel Commentarii sive Annales rerum flandricarum, libri XVII (1561).
- De 'traditie' blijkt helemaal niet zo eenstemmig te zijn geweest als het traditioneel wordt voorgesteld. De 'traditie' begint met Melis Stoke (ca. 1235 - ca. 1305) en zijn hof-rijmkroniek die uitgaat van vier vervalste koningsoorkonden. Vanaf het begin proberen de kroniekschrijver ter beantwoording van de hierboven gestelde vraag met steeds diezelfde vier oorkonden, het antwoord te vinden voor de oudste geschiedenis van het graafschap Holland. Deze vier vervalste oorkonden vormen nog steeds het enige karige materiaal -door niets met gegevens van elders bevestigt - om de geschiedenis van de eerste graven aan te tonen. Het aldus geweven spinrag wordt telkens op grond van dezelfde vier bronnen, maar dan anders uitgelegd, aangehaald vooral om er nieuwe hersenspinsels aan toe toevoegen.
- "Wie sij waren die de steden eerst begrepen ende betimmerden (=bouwden), ende hoe sij haer namen eerst cregen?"
Uit alle geschriften blijkt dat de 16de en 17de eeuwse 'geschiedschrijvers' van veel tegenwoordig bekende zaken geen weet hadden. Hun geschrijf is dan ook nauwelijks serieus te nemen. Het geeft wel aan hoe bepaalde opvattingen tot stand kwamen. Het is de moderne historici zeker aan te rekenen dat zij van dit 'historiegeschrijf' dan wel afstand genomen hebben - hun boeken kom je in de literatuurlijst ook niet meer tegen-, maar dat zij wel aan enkele uitgangspunten zijn blijven vasthouden. Men meent nog steeds dat Willibrord bisschop van Utrecht was en Bonifatius in Dokkum werd vermoord, hoewel daar zowel archeologisch als tekstueel geen enkel bewijs voor bestaat. Hetzelfde geldt voor het Paleis van Karel de Grote in Nijmegen, de aanwezigheid van de Bataven in de Betuwe of de invallen van de Noormannen in Nederland. Het zijn volkommen misplaatste mythen gebleken sinds Albert Delahaye de bronnen eens zorgvuldig is gaan lezen en tot geheel andere conclusies kwam.
St.Bonifatius, St.Willibrord, Karel de Grote en de Noormannen zijn voor Nederland volkomen legendarisch.
- Omstreeks 1515 blijkt er een kwestie te zijn over de juiste ligging van Batavia zoals men het Insula Batavorum noemde. In 1504 was er een uitlating van Petrus Montanus (Piet van de Berg: 1468-1507) die de Bataven in Holland plaatste, maar ook in Zeeland.